لیزر فراکشنال

لیزر فراکشنال لیزری است که از حدود سال 2004 میلادی وارد بازار تجهیزات پزشکی دنیا شده است و در موارد متعددی همچون درمان اسکارهای (جوشگاه ها) باقی مانده از آکنه، آبله مرغان، سالک یا بریدگی ها و زخم های مختلف، چین و چروک های ناشی از افزایش سن و لکه های تیره ی گوناگون ناشی از پیری یا خال ها و همچنین به منظور بازسازی پوست و سفت کردن پوست به کار می رود.

لیزر فراکشنال برخلاف لیزرهای هموارساز قبل که یک تا چند لایه از پوست را یکباره از بین برده و زمان ترمیم بین 3 تا 4 هفته داشته و به دوره ی زمانی 2 تا 6 ماهه ای نیز برای از بین رفتن سرخی بعد از درمان نیاز داشتند، با سرعت و دقت فراوان در درمان مشکلات پوستی نقش ایفا می کند.

نام فراکسل(Fraxel) در واقع نام تجاری نخستین لیزر فراکشنالی است که برای اولین بار در سال 2003 با استفاده از Erbium Glass با طول موج 1540 نانومتردر درمان چین و چروک های پوست به کار رفت، ولی بعدها لیزر Co2 با طول موج 10600 نانومتر نیز با استفاده از تکنولوژی فراکشنال برای جوان سازی پوست وارد بازار شد و امروزه اکثر سیستم های فراکشنال عملاً از نوع Co2 هستند. این لیزر در سال 2004 برای درمان چین و چروک ها و ضایعات رنگدانه ای پوست (یا اصطلاحاً ضایعات پیگمانته)، در سال 2005 برای درمان لکه های صورت (یا همان ملاسما) و بازسازی پوست صورت، و در سال 2006 برای درمان اسکارهای باقیمانده از آکنه موفق به اخذ موافقت مؤسسه ی دارو و غذا آمریکا (FDA) شد و از آن زمان به بعد فروش این سیستم ها رشد فزاینده ای داشته است، به طوری که در سال 2010 میلادی میزان فروش این سیستم ها متجاوز از 350 میلیون دلار در سال بوده است.

تکنولوژی لیزر فراکشنال در واقع مبتنی بر پوشش دادن سطح محدودی از بافت در هر دوره درمان است، به این معنا که در هر دوره حدود 10 تا 50 درصد از سطح بافت تحت پوشش قرار گرفته و ستون های حرارتی میکروسکوپی (که در اصطلاح علمی به آنها Microthermal Treatment Zone یا MTZ گفته می شود) برروی پوست با طول موجی غیرتخریبی به عمق بافت نفوذ می کنند و یا با طول موجی تخریبی باعث برش سطح پوست می شوند. این موضوع باعث می شود سطح پوست درمان شده (یا همان لایه ی اپیدرم پوست)، دارای نواحی سوخته شده به همراه نواحی سالم باشد و این نواحی سالم با رشد و نمو سطح جدیدی بر پوست ایجاد می کنند که سالم تر، روشن تر و محکم تر از نواحی قبلی است. نکته ی جالب توجه این است که لایه ی شاخی اپیدرم در جریان لیزر فراکشنال فقط به میزان بسیار کمی آسیب می بیند و عملاً کارکرد طبیعی پوست به عنوان سد دفاعی بدن مختل نمی شود و از سوی دیگر نیز احتمال عوارضی همچون سرخ شدن یا تیره شدن پوست بسیار کمتر می شود. همچنین گرمای جذب شده توسط لایه ی زیرین پوست (موسوم به لایه ی درم) توسط الیاف کلاژن که تارو پود پوست را تشکیل می دهند، جذب می شود و الیافی که در نتیجه ی روند پیری یا آسیب های ناشی از نور خورشید دچار بی نظمی شده و از هم فاصله گرفته اند، مجدداً در جهت و شکل اصلی خود قرار می گیرند که این موضوع باعث سفت و مستحکم شدن پوست درمان شده می گردد.

مقایسه ی لیزرفراکشنال Erbium Glass که در واقع نوعی لیزر غیرتراشنده (Non-Ablative) است با لیزرفراکشنال Co2 که لیزری تراشنده (Ablative) با تکنولوژی جدیدتر محسوب می شود، نشان می دهد که در لیزرErbium Glass  ستون های عمقی پوست به خوبی برداشته نشده و گذشته از هزینه ی درمان بالاتر، به تعداد جلسات درمان بیشتری نیاز وجود دارد، در حالی که در لیزر Co2 ستون های عمقی درمان شده و برداشته می شوند که میزان از بین رفتن چین و چروک ها و سفت کردن پوست بیشتر شده و زمان ترمیم کمتر و عوارض جانبی آن نیز کمتر خواهد بود.

کاربردهای عمده ی لیزر فراکشنال در موارد زیر است:

1- لایه برداری پوست 2- از بین بردن اسکارهای باقیمانده از آکنه، سوختگی، آبله مرغان یا جراحی 3- جوان سازی و کاهش چین و چروک های پوست 4- از بین بردن منافذ باز و متسع پوست 5- محکم کردن و افزودن قوام پوست از طریق کلاژن سازی 6- کاهش و بهبود ترک های ناشی از بارداری یا افزایش سایز یا وزن (استریاها) 7- از بین بردن لکه ها و تغییرات رنگدانه ای ناشی از افزایش سن 8- روشن کردن پوست در افراد مبتلا به ملاسما یا تیرگی پس از بیماری های التهابی پوست

لیزر فراکشنال را می توان در صورت، گردن، پشت دست ها، ترک های ناحیه ی شکم (استریاها) و اسکارهای سوختگی و جراحی به کار برد.

لیزر co2 نوعی لیزر لایه‌بردار و لیزری برای برش بافت است که انرژی آن توسط آب بافت جذب شده و آب بافتی که تبخیرشده و باعث می‌شود که با گرمای سلول بسوزد و کربنیزه شود.
این لیزر تمام سطح پوست را لایه‌برداری می‌کند و زخم وسیعی در پوست ایجاد کرده و قرمزی پوست به مدت طولانی باقی می‌ماند. لیزر Co2 Fractional ازجنس لیزر co2 است، اما به جای آنکه اشعه لیزر کل پوست را لایه‌برداری کند، ستون‌هایی از امواج لیزر وارد پوست می‌شود؛ شبیه چنگالی که وارد پوست می‌شود و همان ستون‌هایی از پوست که لیزر وارد آن شده، کربنیزه شده و از بین می‌رود و پوست بین این ستون‌ها سالم می‌ماند؛ به این ترتیب این سلول‌های سالم باعث ساخته شدن پوست در نواحی لیزر خورده شده و زخم و قرمزی پوست در مدت کمتری بهبود می‌یابد.

جوانسازی

از این لیزر می‌توان برای جوانسازی پوست استفاده کرد؛ چرا که پوست ساخته شده کلاژن‌های جدیدی دارد. همچنین باعث می‌شود قوام پوست بهتر شده و چروک‌های ریز آن از بین برود و چروک‌های عمیق کمتر شود. از این لیزر همچنین برای بهبود جوشگاه یا اسکار آکنه‌ها می‌توان استفاده کرد. در نواحی اسکار، ستون‌هایی از سلول‌های ناحیه اسکار از بین می‌رود و ستون‌های جدید ایجاد و عمق اسکار کمتر می‌شود.

جای سوختگی

در موارد جای سوختگی‌ها، این لیزر بسیار خوب عمل کرده و هم رنگ ناحیه سوختگی را کمرنگ می‌کند و هم قوام پوست آن ناحیه را بهبود می‌بخشد. البته برای تمام این نتایج، نیاز به تکرار لیزر به فواصل یک ماه و حداقل شش جلسه می‌باشد.

عوارض بعد از لیزر

هر بار پس از انجام لیزر تا ۴۸ ساعت پوست متورم و قرمز می‌شده و بعد از آن نقاط کوچک تیره‌رنگی روی پوست ظاهر می‌گردد که در واقع همان ستون‌هایی از پوست است که لیزر و کربنیزه شده و توسط پوست دفع می‌شود؛ مثل دانه‌های فلفل که روی پوست پاشیده شده باشد. این دانه‌ها در عرض یک هفته تا ۱۰ روز از بین می‌روند و نباید آنها را دستکاری کرد تا پوست بهتر ترمیم شود. پس از آن پوست کمی صورتی شده و به رنگ عادی برمی‌گردد.

پوست‌های شل و افتاده

قوام پوست برای جوانسازی به صورت قابل قبولی بهبود می‌یابد. یکی از موارد استفاده از این لیزر برای کسانی است که حس می‌کنند پوست‌شان شل و افتاده شده است؛ به خصوص پس از لاغری‌های ناگهانی و یا به مرور زمان.

رفع چروک زیر چشم

چروک‌های زیرچشم که در اثر بوتاکس از بین نمی‌روند و دقیقاً زیر پلک هستند، با این لیزر بهبود می‌یابند. همچنین برای پیری پوست دست لیزر مناسبی است. البته مراقبت از پوست دست با توجه به اینکه دست‌ها در معرض شست‌وشو هستند، کمی دقت می‌خواهد.

منافذ باز پوست

برای بهبود منافذ باز پوست نیز این لیزر مناسب است. منافذ پوست که در اثر افزایش سن و چربی پوست، در نواحی گونه‌ها، پیشانی، بین دو ابرو و چانه‌ها بیشتر ایجاد می‌شوند، پس از شش جلسه لیزر به صورت قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌یابند.

رفع ترک‌های شکم و ران

هم روند پیری و هم روند ایجاد منافذ باز یک روند رو به رشد است و این لیزر دست کم ۱-۲ جلسه باید در طول سال تکرار شود. با این لیزر یا هر روش جوانسازی دیگر می‌توان چند سال جوان‌تر شد، ولی برای حفظ آن لازم است مراقبت دائمی از پوست صورت گیرد و تکرار این روش‌ها به نگهداری پوست کمک می‌کند. در نواحی استریا یا ترک‌های شکم و ران تا حدود زیادی این لیزر با بهبود قوام پوست، باعث بهبودی این ترک‌ها می‌شود؛ اما متأسفانه هیچ روش شناخته‌شده ای برای برطرف کردن کامل این ترک‌ها وجود ندارد. برای اسکار جراحی بینی نیز این لیزر می‌تواند کمک‌کننده باشد. اسکارهای ناشی از جراحی شکم و سینه هم با این لیزر بهبود می‌یابد. البته اگر این اسکارها قرمز و نشانه‌ای از گوشت اضافه داشته باشد، باید با لیزر دیگری به نام PDL درمان شود.